Kalebarren (eu)

Kokapena

Kalebarren Labaderogainetik Plaza Zaharrera doan kalea da. 72 metro luze ditu, eta 4 metro zabal. (Mapan ikusteko sakatu hemen)

Zenbakiak emateko orduan munduko kale gehienen kontra egin zuten: normalean, 1-etik hasita zenbaki bakoitiak ezkerreko etxeei ematen zaizkie, eta bikoitiak eskumako etxeei; halaxe egiten da mundu guztian, eta Soraluzen ere... Kalebarrenen ezik! Ezagutzen ez diren arrazoiengatik, eskumako etxeek zenbaki bakoitiak dituzte, eta ezkerrekoek bikoitiak.

Historia

Kalebarren herriko kale zaharrenetakoa da. Soraluze 1343 urtean sortu zuten eta urte gutxira hesitu. Kalebarren harresi barruan geratu zen.

Garai hartan Soraluzeko herri-kaskoa gaurkoa baino txikiago zen, eta Kalebarren laburragoa, ¿Zabaleta? errekaraino heltzen zen. Gaur egun erreka hau estalita dago: Erregetxe aurretik pasatzen da, eta Kalebarren 7aren azpitik pasa da. Parean geratzen diren etxeak, Kalebarren 14 eta 16 zenbakidunak, estuagoak eta txikiagoak dira, kaleko azkenak zirelako.

Ostera, erreka estali zenean etxe berriak egin ziren, eta beste muturrean Plaza Zaharra sortu zuten.

Zenbaki bakoitiak

Etxe gehienek ezaugarri berberak dituzte: zabalera berekoak, Kalebarrenetik Etxaburueta (edota Goikokaletara) heltzen dira. Gainera, lehengo solairua kalearen gainera dator, txapela moduan: alboko hormak aurera egiten dute, eta bere artean arku moduko batzuen bidez lehengo pisua eraikitzen da. Azken zenbakietan ez da halaxe pasatzen, baina alboko hormak uarreratuta daude: itxura denez, etxeak berregiterakoan ez ziren ausartu lehengo moduan egiten.

Plaza berria

Plaza berria 1831 urtean egin zuten, eta horretarako Kalebarreneko eskumako hiru etxeak bota zituzten. Oraindik ikus daiteke arkuen arrankea, plaza ertzeko horman.

1. zenbakia

Plaza berria egin eta gero, etxe honek hegoaldeko etxaurrea irabazi zuen.

Kalebarreneko etxaurrean ataria dauka, puntu erdiko arku ederra. Atera ere garaikoa du. Hemen Jose Luis harakinak bere harategia zabaldu zuen, Gabolatsera joan zen arte. Ordutik lokala ez da erabili.

Plaza berriko etxaurrean, beheko plantan, Donostiako Aurrezki Kutxa egon zen urteetan. Gipuzkoako Aurrezki Kutxarekin bat egin ondoren, sukurtsal hau itxi egin zuten. Gaaur egun XYZ denda dago.

Etxaburuetako etxaurrea, berriz, lehenengo pisura ematen du. Bertan Bolia ezizeneko taberna zabaldu zuten (Bolia andra tabernariari esaten zioten, oso lodia zelako, borobila; 15 zentimo ere esaten zioten, potoloa eta txikia zelako). Gerra aurreko urteetan Karlisten Zirkulua ere bertan egon zen. Gerra ostean karlistak Batzoki izandakora pasa ziren. Urteetara Elduaien altzari-denda egon zen, eta Eusko Alkartasunekoek pisu osoa erosterakoan Bolia izeneko taberna zabaldu zuten.

3. zenbakia

Etxe hau ez da Etxaburuetaraino heltzen, erdibidean geratzen da.

Behean, XX mendearen hasieran, Bizenta Urizarrek (Mantxo) eta Ignacia Galarraga bere erraina denda zabaldu zuten. 195x urtean utzi zioten, eta orduan Margola tindategiak sukurtsala zabaldu zuen. Honek ixterakoan Yoque izeneko arropa denda zabaldu zuten, baina urte gutxitara itxi zuten. Azkenik, 200x urtean Instalaciones Kalebarren-ek publikorako bulegoa zabaldu zuen.

Argazkiak

(handitzeko, sakatu gainean)

• 

  Soraluze (Joseph Lamot 1756)

• 

  Kalebarren (Indalecio Ojanguren)

• 

  Deba ibaiarako etxaurreak (Indalecio Ojanguren 1930)